In De goddelijke komedie van Dante verspreidt het grote licht zich in sublieme cirkels in het Paradijs en dwalen de kleine vuurvliegjes in de Hel. De jonge Pier Paolo Pasolini las dit werk secuur.
Vuurvliegjes
Op een nachtelijke wandeling met vrienden ziet hij plotseling een zwerm vuurvliegjes. Het is 1941. In het duister van de nacht en tegen de achtergrond van het fascisme van Mussolini tekenen zij zich af als vluchtige lichtjes van onschuld en liefde. Ze staan in schril contrast met de schijnwerpers van de propaganda die de fascistische dictator in een verblindend licht hullen. Dantes universum in omgekeerde vorm.
Moment van gratie
Voor Pasolini is de ‘dans van de vuurvliegjes’, dat moment van gratie dat weerstand biedt aan een wereld vol terreur, het meest broze dat er bestaat. Aan het eind van zijn leven meende hij dat de vuurvliegjes waren verdwenen. Maar volgens Didi-Huberman leven ze ‘ondanks alles’ voort: tegenover macht staan nog altijd verzet en hoop. Didi-Huberman laat in zijn beeldende schrijfstijl de vuurvliegjes oplichten in actuele voorbeelden van verzet. En daarbij speelt het werk van de filosofen Walter Benjamin en Giorgio Agamben en de kunsthistoricus Aby Warburg een belangrijke rol.
In de media
• De reactor, Marc De Kesel, ‘Positief pessimisme’ (online)
• NRC, recensies door Rosan Hollak en Ger Groot **** (online | pdf)
• Mappalibri, recensie door Stijn De Cauwer (online)
• De Nederlandse Boekengids, Joost de Bloois, ‘Nachtangst’ (online)
• Krisis, Arthur Willemse, ‘Theorie van het kleine licht’ (pdf)
• De Witte Raaf, Vlad Ionescu, ‘Het voortleven van de vuurvliegjes’ (pdf)
• iFilosofie, René ten Bos, Column (online)
Over de auteur
Georges Didi-Huberman (1953) is een Franse kunsthistoricus en filosoof. Hij promoveerde in 1981 aan de EHESS in Parijs, waar hij sinds 1990 doceert. Lees meer
Over de serie
In de serie Reflecties verschijnen teksten die hedendaagse ontwikkelingen of dominante denkbeelden in een ander licht stellen.
